Melabalar,
Size biraz üniversiteye ilk geldiğinizde çok duyacağınız meşhur notlandırma sistemi "Çan"dan bahsetmek istiyorum.
Çan sistemi öğrencinin hem laneti hem de umudu. Neden mi ? Çünkü çan sisteminde notunuzun kendi başına değeri alınmıyor. Bunun yerine notunuzun sınıfın ortalamasına göre nerede olduğuna bakılıyor. Şöyle ki çok çalıştınız 100 üzerinden 80 aldınız. Seviniyorsunuz çok iyi kesin AA ya da BA getiririm diye. Sonra bir öğreniyorsunuz ki sınıfın geri kalanı 90-100 arası almış ve sınıfın ortalaması 92 (yok artık ! bunlar çok yüksek rakamlar buradaki tüm sayıları ikiye bölerseniz daha gerçekçi sayılar elde edersiniz). Bu durumda hoca çan notu (yani ortalama nota CC veriyor ) ve siz CC veya DC ile dersi ortalama bir başarıyla geçmiş oluyorsunuz.
Bunun iyi yanı ve kötü yanları var. İyi yanı büyük bir umut oluyor. İyi geçmeyen bir sınavda arkadaşlarınızın sınavının daha da az iyi geçmesi sizin yüksek not alma şansınızı arttırıyor. Kötü geçen her sınavdan sonra neyse zaten çan düşük çıkar diye kendinizi avutuyorsunuz. Fakat asıl kötü yanı insan ilişkilerinde ortaya çıkıyor. Çünkü sizin başarılı olmanız kadar arkadaşlarınızı başarısız olması da sizin notunuzun değerini arttırıyor. Haliyle bu da insanların ilişkilerine yansıyor. Sorduğunuz bir soruya bilse de ben de bilmiyorum diyenler, anladığı halde bir konuyu size anlatmayanlar, derste aldığı notları paylaşmayanlar, gelmediğiniz dersleri sorduğunuzda yarım yamalak verilen cevaplar... Liste uzayıp gidiyor. Üniversitede bu çan sistemi yüzünden bir gizli rekabet var. İnsanları ve güven ilişkilerinizi sorguluyorsunuz. Hocanın geçen hafta ne yazdırdığına bakmak istediğinizde tabi buyrun diye notlarını uzatan biri gözünüze melekmiş gibi gelmeye başlıyor. İnsanlar umarım milletinki kötü geçmiştir diye dualar etmeye başlıyor. Nalet bir sistem anlayacağınız.
Tabi direkt çanı hesaplayarak zaman kaybetmeyin. Çan hesaplanırken ortalamalar, standart sapmalar hesaplanıyor, sıfır alanlar çana katılmadığı gibi belirli bir puanın altını çana katmayan hocalar da var. Sonuç olarak çan puanı hesaplandıktan sonra çana istediği notu vermek hocanın elinde. Kalkıp çana AA da verebilir bu durumda bütün sınıf yüksek alır ama bunu hiç bir hoca yapmaz. Çan notu standart olarak CC yani ortadır.
Çan uygulayan hocalar çok büyük bir yoğunlukta da olsa bunun uygulamayanlar da yok değil tabi ki. Kimi hocalar belirli bir notu geçer sayabilirler. Hangi sistemi uygulamak istedikleri bölüm tarafından alınan bir yönetmelik kararında yoksa hocaya kalır. Örneğin İTÜ Bilgisayar Mühendisliğinde bölüm derslerinden 40 altında alırsanız kalırsınız. İsterseniz sınıfın ortalaması 5 çıksın (o zaman herkes bile kalabilir, hocaların çoğu bu konuda rahatsızlık hissetmezler, sınıfın tamamı kalıyorsa sınıfın tamamı çalışmıyordur sorun onlardan kaynaklı olmaz asla).
Peki çanın iyi yanı nedir? Farklı sorularla sınavlara giren gruplar arasında genel anlamda bir eşitlik sağlar. İki farklı hocadan birisi kendi sınıfına çok zor sorular sorar diğeri kolay sorarsa zor sınavda çan düşük çıkacaktır bu nedenle düşük puan alanlar bile iyi notlar alabileceklerdir. Fakat zor sınavda bir de çok çalışkan bir sınıfa düşerseniz bu durum aleyhinize işler. Kısacası çok tekin bir sistem değil. Keskin bir adalet hiç yok, fakat biz daha iyisini yapana kadar en iyisi bu.
Captain out !
